banner_ins-outs-van-het-ouderschapsverlof

Ouderschapsverlof

De ins & outs van het ouderschapsverlof

De ins & outs van het ouderschapsverlof

Om de zorg voor hun kroost beter te combineren met werk, hebben werknemers met kinderen tot acht jaar recht op ouderschapsverlof. In principe nu nog onbetaald, maar cao’s kunnen afwijken en er zijn plannen om het in 2022 deels betaald te maken.

In dit artikel lees je alle ins & outs over het ouderschapsverlof. Van aanvraag tot de vraag of een werknemer zijn verzoek moet onderbouwen; van wat te doen bij ziekte tot wat te doen bij ontslag.

Dit is het tweede artikel in een serie van drie over verschillende verlofvormen. De andere twee artikelen gaan over geboorteverlof en kort- en langdurend zorgverlof.


Inleiding

 Waarschijnlijk klopt er regelmatig een werknemer aan met het verzoek om ouderschapsverlof op te nemen. De basisregels zijn je vast wel bekend, zoals de duur van het verlof en het rekensommetje dat daarbij hoort. Maar ken je ook het voordeel van ouderschapsverlof ten opzichte van het verminderen van de arbeidsduur en weet je ook of een werknemer zijn ouderschapsverlof kan intrekken als hij ziek wordt? In dit artikel vind je alle antwoorden.

Belangrijke weetjes over het ouderschapsverlof:

  • een werknemer heeft recht op ouderschapsverlof voor zijn kind, adoptiekind, pleegkind, stiefkind en erkend kind;
  • beide ouders hebben recht op het ouderschapsverlof;
  • het ouderschapsverlof moet worden opgenomen voordat het kind acht jaar wordt. Op het moment dat het kind acht is, vervalt het resterende deel ouderschapsverlof;
  • een werknemer heeft direct recht op ouderschapsverlof. Hij hoeft hiervoor dus niet meer minimaal een jaar in dienst te zijn, zoals voor 2015 het geval was.


Attentie!
 De werknemer heeft recht op maximaal 26x het aantal werkuren per week aan ouderschapsverlof. Een rekensommetje: werkt een werknemer op basis van zijn arbeidsovereenkomst 32 uur per week, dan kan hij 26 x 32 = 832 uur ouderschapsverlof opnemen.

1. Aanvraag van het ouderschapsverlof

Het ouderschapsverlof is een van de middelen om voor mensen met kinderen een betere balans tussen werk en privé mogelijk te maken. Werknemers die er gebruik van maken, nemen voor een gedeelte van hun arbeidsduur het verlof op.

De aanvraag
Een werknemer die ouderschapsverlof aanvraagt, moet dat minstens twee maanden voor de gewenste ingangsdatum doen, tenzij anders in de cao vermeld. De aanvraag gebeurt schriftelijk. Een reden voor het verlof hoeft de werknemer niet te noemen; hij kan het ook inzetten om een opleiding te volgen of een verre reis te maken. In zijn verzoek moet onder meer staan in welke periode hij het verlof wil opnemen, voor hoeveel uur per week en hoe hij de verlofuren wil spreiden.

De werknemer bepaalt
Er zit geen maximum aan de periode waarin de werknemer het ouderschapsverlof mag opnemen. Zo kan hij een jaar lang voor de helft van zijn arbeidsduur verlof opnemen en andere helft blijven werken. Maar de werknemer kan ook vragen om het verlof te spreiden over een langere periode. Of om het verlof op te knippen in verschillende periodes. Hij kan zelfs het ouderschapsverlof in één keer – fulltime - opnemen, bijvoorbeeld voor die verre reis. Hoe hij het ook invult, de totale maximale duur van het verlof blijft hetzelfde.

Weigeren mag niet
Een verzoek om ouderschapsverlof mag niet worden geweigerd. Wat wel kan, is de gewenste invulling van het verlof wijzigen, maar uiteraard moet dit in overleg met de werknemer gebeuren. Wil de werknemer niet meewerken, dan heb je een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang nodig voor de wijziging. Je moet kunnen aantonen dat er onoverkomelijke problemen ontstaan als het verlof zó wordt opgenomen als de werknemer voorstelt. Dit kan tot vier weken voor de ingangsdatum van het verlof. Als je de werknemer niks laat weten, mag hij ervan uitgaan dat hij het ouderschapsverlof kan opnemen zoals hij dat gepland heeft.

Voordelig voor de werknemer
Het ouderschapsverlof heeft een aantal noemenswaardige voordelen ten opzichte van een vermindering van de arbeidsduur (wat een alternatief is voor een ouder die tijd wil voor het kind). Het grootste voordeel kan zijn dat er in de cao afgesproken is dat het loon tijdens het verlof (gedeeltelijk) wordt doorbetaald. Een ander voordeel is dat de werknemer na het opnemen van ouderschapsverlof recht houdt op de arbeidsduur die in de arbeidsovereenkomst staat. Dat is niet het geval bij het vragen om vermindering van arbeidsduur. Daarnaast kan in de cao of het personeelsreglement zijn afgesproken dat de pensioenopbouw blijft doorlopen tijdens het ouderschapsverlof. In het geval van vermindering van arbeidsduur, bouwt de werknemer over deze verloren uren so wie so niets op.

Attentie! In principe bouwt een werknemer over onbetaald ouderschapsverlof geen vakantiedagen op. Maar in de cao of het personeelsreglement kunnen afwijkende afspraken zijn gemaakt.

hr-admin-digitaliseren-1

 

Actuele medewerker- en organisatiedata vormen de basis van je digitale HR-administratie. In het HRM-systeem van Visma | Raet beheer je eenvoudig medewerkergegevens. Op organisatieniveau leg je de organisatiestructuur vast inclusief afdelingen, kostenplaatsen etc.

HR administratie software

salarisadministratie-1



Hoe zorg je altijd voor een up-to-date en foutloze salarisadministratie? Met onze online salarisadministratie, ver doorgevoerde automatisering en ondersteuning op cao’s en wet- en regelgeving, word je optimaal ontzorgt. Zo ben je zeker van de juiste loonstrook en dat je altijd de juiste bedragen betaalt.

Salarisadministratie software

digitale-personeelsdossiers-1

Altijd en overal inzicht in actuele digitale personeelsdossiers. Of het nu gaat om salarisstroken, jaaropgaven, arbeidsovereenkomsten of diploma’s, medewerkers en managers kunnen er eenvoudig bij en voegen zelf documenten toe.


Digitale personeelsdossiers

2. Feestdagen, ziekte en ontslag

Afhankelijk van welke afspraken er in de cao of het personeelsreglement staan, heeft een werknemer met ouderschapsverlof bepaalde rechten tijdens vrije dagen en ziekte- en feestdagen. Zijn er geen afspraken gemaakt, dan kan je ervan uitgaan dat de werknemer geen recht heeft op compensatie. Vaak zorgt dit voor discussie, omdat werknemers met ouderschapsverlof in feite benadeeld worden ten opzichte van werknemers die geen ouderschapsverlof hebben. Kijk dus goed naar hoe het in jouw organisatie is geregeld.

Compensatie bij feestdagen
Net als parttimers kunnen werknemers met ouderschapsverlof buiten de compensatieboom vallen als een feestdag op hun ouderschapsverlofdag valt. Tenzij er afwijkende afspraken in de cao of het personeelsreglement staan, hebben ze geen recht op compensatie. Om discussies of scheve gezichten te voorkomen, kan het een oplossing zijn om een jaarurensysteem in te zetten. Daarmee bekijk je op hoeveel uren (feestdagen) de werknemer evenredig recht heeft per jaar. Dit is wel een flinke administratieve klus.

 

Doorbetalen tijdens ziekte
Is de werknemer ziek? Dan hoef je in principe geen loon door te betalen over zijn ouderschapsverlofuren. De werknemer behoudt wel zijn recht op loon voor de reguliere arbeidsuren.

Attentie! Misschien is er in de cao of arbeidsovereenkomst opgenomen dat ziektedagen tijdens het ouderschapsverlof (gedeeltelijk) wel worden doorbetaald. In dat geval ontvangt de werknemer wel loon.

Intrekken en opschorten
De werknemer kan ervoor kiezen om door onvoorziene omstandigheden zijn aanvraag voor ouderschapsverlof in te trekken of het al ingegane ouderschapsverlof op te schorten. Bijvoorbeeld bij ziekte. Dit verzoek gebeurt schriftelijk en mag alleen geweigerd worden bij een zwaarwegend bedrijfsbelang. Je mag een termijn van vier weken na het verzoek hanteren voordat het ouderschapsverlof wordt opgeschort.

Attentie! Voor werknemers die hun ouderschapsverlof onderbreken of stopzetten, kan in de cao bepaald zijn dat het recht op het resterende ouderschapsverlof vervalt. Maar dit geldt niet wanneer het verlof wordt stopgezet voor een zwangerschaps-, bevallings-, adoptie- of pleegzorgverlof.

Transitievergoeding bij ontslag
Als een werknemer de organisatie verlaat, heeft hij meestal recht op een transitievergoeding. Het ouderschapsverlof heeft daar geen invloed op. Bij het berekenen van de transitievergoeding ga je uit van de arbeidsduur die in de arbeidsovereenkomst van de werknemer is afgesproken. Dus van zijn oorspronkelijke salaris zonder de opname van het ouderschapsverlof hierbij te betrekken.

3. Nieuwe werkgever en/of nieuw kind

Gaat een werknemer bij een andere werkgever aan de slag, dan heeft hij het recht om zijn resterende ouderschapsverlof mee te nemen. Eventueel moet er een nieuwe rekensom worden gemaakt. Nog iets om rekening mee te houden: wanneer een werknemer een tweede kind heeft, mag hij daar ook ouderschapsverlof voor opnemen. Hij heeft dan wederom recht op 26 maal het aantal werkuren per week aan ouderschapsverlof, dit wordt bij het resterende ouderschapsverlof opgeteld.

Nieuwe werkgever
Heeft een nieuwe werknemer bij zijn vorige werkgever al een gedeelte van zijn ouderschapsverlof benut? Dan mag hij in zijn nieuwe baan het restant ervan opnemen. Hij moet dan wel een verklaring hebben van zijn vorige werkgever waarin staat op hoeveel uur ouderschapsverlof hij nog recht heeft. Gaat de nieuwe werknemer meer of minder uren werken, dan moet het recht op ouderschapsverlof opnieuw berekend worden. Ga als volgt te werk:

  1. Stel vast hoeveel uur ouderschapsverlof de werknemer had op basis van zijn arbeidsduur bij zijn vorige werkgever.
  2. Haal daar het aantal uur ouderschapsverlof af dat hij bij deze werkgever al heeft opgenomen.
  3. Deel het aantal uur dat hij nog tegoed heeft door het aantal uur dat hij werkzaam was per week bij zijn vorige werkgever.
  4. Vermenigvuldig de uitkomst met de nieuwe arbeidsduur van de werknemer.

Nu weet je precies op hoeveel uur ouderschapsverlof de werknemer nog recht heeft bij jouw organisatie.

Tweede kind
Krijgt een werknemer nog een kind op het moment dat hij een restant ouderschapsverlof heeft, dan tel je dit bij elkaar op. Hij hoeft dus niet eerst het ouderschapsverlof van het ene kind op te maken voordat hij recht heeft op het ouderschapsverlof van het andere kind. Bijvoorbeeld: als een werknemer 32 uur per week werkt en twee kinderen heeft, dan heeft hij recht op 2 x 26 x 32 = 1.664 uur verlof.

Attentie! Bij een tweeling heeft een werknemer recht op het dubbele aantal uren ouderschapsverlof, bij een drieling op het driedubbele en bij een vierling… is hij waarschijnlijk te moe om te werken.

In 2022 twee maanden betaald ouderschapsverlof
Over twee jaar hebben alle werknemers in de Europese Unie (EU) recht op minimaal vier maanden ouderschapsverlof, waarvan in ieder geval twee maanden betaald. In Nederland is het ouderschapsverlof nog onbetaald, tenzij in de cao iets anders is overeengekomen. Onduidelijk is nog of het toekomstig betaalde ouderschapsverlof in Nederland voor rekening van de werkgever of de overheid komt. De hoogte van de loonbetaling of uitkering is ook nog niet vastgesteld. Wel hebben de EU-lidstaten bepaald dat dit op een ‘adequaat niveau’ moet zijn.

Conclusie

Het ouderschapsverlof is er vooral voor de werknemer. Werknemers met jonge gezinnen hebben vaak moeite de balans tussen werk en privé te vinden. Soms raken ze overbelast. Of ze willen gewoon meer tijd doorbrengen met hun kind(eren). Dan kunnen ze de tijdelijke extra vrije uren van het ouderschapsverlof – al dan niet betaald – goed gebruiken. Misschien sta je niet te juichen bij zo’n verlofaanvraag, maar sta er niet afwijzend tegenover. Dat kan ook niet: ouderschapsverlof is een recht. Is er echt een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang om het verlof niet toe te kennen, zorg dan dat je de weigering van het verlof goed onderbouwt. Het beste is om in goed overleg tot een verdeling te komen die voor zowel de organisatie als de werknemer prettig is. Dat is goed werkgeverschap en zorgt voor tevreden werknemers.

Blijf op de hoogte nieuwsbrief

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang nieuwe artikelen en updates van Visma | Raet.


Aanmelden nieuwsbrief