Rol van de bedrijfsarts

Eind januari nam de Eerste Kamer het wetsvoorstel voor de gewijzigde Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) aan. Met de vernieuwde wet die per 1 juli 2017 in werking treedt, gaat er meer aandacht naar preventie, verandert de rol van de bedrijfsarts en krijgt ook de preventiemedewerker een sterkere positie. Zo krijgt de OR instemmingsrecht op de persoon die de functie van preventiemedewerker binnen een organisatie gaat vervullen.

In een serie van drie nieuwe whitepapers belichten we de gevolgen van de wijzigingen in de Arbowet voor u als werkgever. In het eerste whitepaper ‘Nieuwe eisen aan het arbocontract’ is al dieper ingegaan op de nieuwe wettelijke vereisten van de overeenkomst met een arbodienstverlener, het basiscontract arbodienstverlening. Dit tweede deel is gericht op de nieuwe rol en taken van de bedrijfsarts. In het derde en laatste deel leest u alles over de versterkte positie van de preventiemedewerker.
Attentie! Waar wij hierna spreken over de werknemer, ‘hij’ en ‘zijn’, kunt u ook lezen de werkneemster, ‘zij’ en ‘haar’

Bevoegdheden van de bedrijfsarts

De bedrijfsarts is onafhankelijk. Hij behandelt werkgerelateerde klachten en adviseert over gezond en veilig werken. De bedrijfsarts ondersteunt de werkgever bij het verzuimbeleid en het re-integratiebeleid. Zijn hoofdtaken zijn:

• Preventie en het terugdringen van ziekteverzuim;
• Het bevorderen van terugkeer op het werk van de werknemer die langdurig is uitgevallen door ziekte, ofwel verzuimbegeleiding.

Andere taken zijn het arbeidsomstandighedenspreekuur en het vaststellen en melden van beroepsziekten, zoals lawaaischade aan het gehoor of aandoeningen aan spieren en gewrichten. Ook kan de bedrijfsarts worden ingeschakeld voor periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek.

Aanstellingskeuringen

De bedrijfsarts verricht naast de hierboven genoemde taken ook eventuele medische aanstellingskeuringen. Denk aan een ogenkeuring, het meten van de fitheid of het testen van de psychische gesteldheid. De keuringen moeten in verband staan met de beoogde functie. Ze mogen alleen plaatsvinden in specifieke, uitzonderlijke gevallen en zich naar aard, inhoud en omvang beperken tot het doel waarvoor zij worden verricht.

Onafhankelijk

Een bedrijfsarts is een arts, maar ook weer niet. Hij bemoeit zich niet met de behandeling van de zieke werknemer. De rol van de bedrijfsarts focust zich bij ziekte of arbeidsongeschiktheid in de eerste plaats op de re-integratie van de werknemer. Bij zijn advies staat de gezondheid van de zieke werknemer voorop. De bedrijfsarts beoordeelt of de werknemer ziek is of niet.

Attentie!
Een bezoek aan de bedrijfsarts is een een-op-eengesprek tussen de werknemer en de bedrijfsarts. U mag daar alleen met toestemming van de werknemer bij aanwezig zijn.

Hoe herken je een burn-out bij een medewerker?

• Klagen over vermoeidheid
• Veel kortdurend verzuim
• Slechter plannen en presteren
• Inflexibiliteit
• Gedragsverandering
• Lagere betrokkenheid bij het werk en de organisatie
• Woede, verdriet en paniekaanvallen
• Plotselinge onzekerheid
• Depressieve klachten

Preventie

Als werkgever bent u verplicht een bedrijfsarts in te schakelen als een werknemer langdurig lijkt uit te vallen. Met het in werking treden van de vernieuwde Arbowet, per 1 juli 2017, wordt de rol van de bedrijfsarts bij de preventie nog belangrijker. Bovendien kan de werknemer vragen om een preventief consult.

Attentie!
De bedrijfsarts mag geen medische gegevens of informatie over privézaken van de werknemer delen met de werkgever. Hij mag u wel informeren over de verwachte duur van het ziekteverzuim of u adviseren over eventuele werkaanpassingen.

Actievere rol bij preventie

U moet de bedrijfsarts onder de nieuwe wetgeving vroegtijdig inschakelen voor advies, en niet pas als er al sprake is van ziekteverzuim. Zo krijgt de bedrijfsarts een actieve rol bij de preventie van beroepsziekten. Denk aan een (te) hoge werkdruk of lawaai. De bedrijfsarts adviseert over preventieve maatregelen betreffende het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid. Als de werkgever deze adviezen negeert, kunt u daarop worden aangesproken. De bedrijfsarts kan de Inspectie SZW inschakelen.

Attentie!
De bedrijfsarts is wettelijk verplicht om beroepsziekten te melden bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.

Recht op een preventief consult

Een werknemer krijgt het wettelijk recht om de bedrijfsarts te spreken. Hij mag bij de bedrijfsarts langs voor een persoonlijk consult, ook en juist als hij (nog) niet ziek is. Hierbij kan hij de bedrijfsarts vragen stellen over de gezondheid in relatie tot het werk, bijvoorbeeld als hij klachten heeft door werkdruk. De bedrijfsarts opent hiertoe een open spreekuur waar werknemers hem kunnen raadplegen. Dit spreekuur vindt plaats op een toegankelijke locatie.

Second opinion en klachtregeling

Soms is sprake van een verstoorde vertrouwensband tussen de zieke werknemer en de bedrijfsarts. Bijvoorbeeld als er al eens eerder een botsing of wrijving is geweest over het beoogde re-integratietraject. De wetgever heeft hiertoe twee instrumenten in het leven geroepen: de second opinion en de onafhankelijke klachtenregeling.

Second opinion

Als een werknemer twijfelt over het oordeel van de bedrijfsarts over zijn gezondheidstoestand, kan hij voortaan om een second opinion bij een onafhankelijke bedrijfsarts vragen. De second opinion dient om onduidelijkheden weg te nemen over klachten, arbeidsgeneeskundige vragen en oorzaken van werkgerelateerde gezondheidsproblemen. De second opinion kan alleen op initiatief van de werknemer worden aangevraagd en kan uitsluitend worden verricht door een andere bedrijfsarts van een andere arbodienst.

De bedrijfsarts van de werkgever is verplicht dit verzoek van de werknemer te honoreren, tenzij hij zwaarwegende argumenten heeft om dit niet te doen. Hier kan bijvoorbeeld sprake van zijn indien er geen enkele grond bestaat voor een second opinion of als er herhaaldelijk onnodig gebruik van is gemaakt. Hierdoor wordt tegengegaan dat een werknemer het oordeel bij een groot aantal verschillende bedrijfsartsen wil laten toetsen.

Onafhankelijke klachtenregeling

Arbodiensten en bedrijfsartsen moeten voor een onafhankelijke klachtenregeling zorgen voor werknemers en werkgevers die niet tevreden zijn over de behandeling. Onafhankelijk houdt in dat de bedrijfsarts waarover de werknemer klaagt niet betrokken is bij de behandeling van de klacht. Een bedrijfsarts die in dienst is van een arbodienst kan verwijzen naar de klachtenregeling van die dienst.

De bedrijfsarts moet er voor zorgen dat de klachtenprocedure bekend is bij werknemers. Het moet duidelijk zijn voor de werknemer hoe hij de klacht kan indienen en op welke wijze de klacht wordt onderzocht en beoordeeld. De regeling vermeldt hoe een beslissing wordt genomen. Tot slot moet de regeling een verzekering bevatten dat, als die beslissing leidt tot eventuele maatregelen, de bedrijfsarts die opgelegde maatregelen zal treffen.

Attentie!
De klachtenregeling komt naast bestaande rechtsmiddelen, niet in plaats hiervan. Het staat de werknemer vrij om direct naar het medisch tuchtcollege te stappen of een schadevergoeding te eisen via een rechtszaak.

Basiscontract

Een belangrijke verandering in de Arbowetgeving is het basiscontract, waarin ook de rol van de bedrijfsarts is vastgelegd. Werkgevers worden verplicht om een contract af te sluiten met de arbodienst of bedrijfsarts. Het basiscontract omvat de minimumeisen waaraan de arbozorg moet voldoen. In het basiscontract staat voor welke taken u zich moet laten ondersteunen door een arbodienstverlener of bedrijfsarts. Het basiscontract kunt u desgewenst uitbreiden met maatwerkdiensten en aanvullende afspraken met de bedrijfsarts of arbodienst over de invulling van de bedrijfsgezondheidszorg, een zogenoemd basispluscontract. Denk bijvoorbeeld aan afspraken over hulp bij het aanpassen van de levensstijl van werknemers.

De bedrijfsarts in het basiscontract

Het basiscontract moet specifiek ingaan op de rol en bevoegdheden van de bedrijfsarts.
In het contract moet in ieder geval worden opgenomen dat de bedrijfsarts:

• Iedere werkplek kan bezoeken;
• Een klachtenprocedure heeft;
• Nauw moet samenwerken met de preventiemedewerker en de OR, personeelsvertegenwoordiging of belanghebbende werknemers;
• In beginsel het verzoek om een second opinion honoreert;
• Adviseert over preventieve maatregelen;
• beroepsziekten aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten meldt.

U leest meer over het basiscontract in het eerste whitepaper van deze reeks over de nieuwe Arbowetgeving.